Mevcut bankacılık sisteminin temelleri 2. yüzyılda atıldığı biliniyor. O zamandan şimdiye kadar çok sayıda bankacılık faaliyeti oldu.Biz Türklerde bankayla 1847 yılında tanıştık ve günümüze kadar getirdik ama mevcut bankacılık sisteminin geçmiş yıllardan kalan hantallıkları var. Bu hantallıklar gerek müşteriler tarafından, gerekse bankalar tarafından fark edilip düzeltilmeye çalışılıyor. Buna örnek olarak mobil bankacılık uygulamalarını gösterebiliriz ama bu hantallıktan kurtulamıyorlar.
Bu kapsamda bankaların hantallıklarından kurtaran, bu sayede banka müşterilerine hızlı hizmet veren bir takım teknolojik girişimler meydana geldi ve adları da Finansal teknolojiler “Fintech”. Dünya bu tip yapıları 2000’li yılların başında lisanslamaya başladı. Türkiye’de ise 2014 yılında bu tip yapıların lisanslaşması için yasa çıkardı. Yani biraz geri kaldık. 2014 te de ilk -e para lisansları verilmeye başlandı. Lisanslaşma işlemi yakın tarihte başladığı için, direk yurtdışında faal olan yapıların kuruluşu
Türkiye’de başladı. Örneğin IYZICO. Birkaç bankayla anlaşıp direk banka ile muhatap olmadan bankaların API (application programing interface)’lerini sizin e ticaret sitenizde bir miktarda komisyonla kullanabiliyorsunuz.
Türkiye’de bunu yapan ilk şirket oldular ve pazarın boşluğu ile büyüdüler ve hala da büyüyorlar. Şuan da (2019) bu pazara yeni birkaç oyuncu daha uygun fiyat verip müşteriye girmek istese de IYZICO gerek bilinirliği, gerekse aldığı yatırımlarla pazarın tek hakimi konumunda. Diğer lisanslı Fintech’ler para transfer sistemi üzerine ve fatura ödeme sistemleri, üzerine çalışıyor ve bunda bankaların hantallıklarını kullanıyorlar. Nasıl bir hantallıktan bahsediyorum?
A bankasından B bankasına saat 18.00’dan sonra EFT yapamıyorsunuz. Bazı bankalar EFT’den faiş paralar kesiyor. Fatura ödeme sistemi otomatik olarak bankalarda gelişse de, bu tip konularda geri kaldı. Günümüzdeki çoğu finansal teknoloji şirketi müşterilerine 7/24 para transferi vaadini veriyor. Müşterinin A bankasındaki parasını B bankasına rahatça ulaştırmasını sağlıyor, yani banka ile müşteri arasında bir köprü kuruyor. Dünyada bankalar Fintech’lerin gelişmesini istiyor çünkü Fintech’ler aslında bankalara yeni müşteriler sağlıyor. Buna kanıt olarak son 5 yılda daha önceden hiç bir bankanın müşterisi olmadan hayatına devam eden 700.000 kişi, yeni banka hesabı açtı. Finansal teknolojiler bazen bankaların içinden de çıkabiliyor ama genel olarak bankalara dışarıdan destek sağlanıyor. Çünkü bankaların işi çok fazla ve bu tip işleri kafa yoramıyorlar ya da yormak istemiyorlar.
Emre ELVAN
